هر روز، همه جا و هرلحظه روایح ما را احاطه می‌کنند، اما اغلب برای توصیف آنها متوجه می‌شویم که زبان لازم برای توضیح رنگ و بوی آنها را بلد نیستیم. کسانی که عطرهایی را برای رایحه درمانی یا فقط لذت بویایی آن می‌سازند، اغلب از فرهنگ لغت موسیقی برای مشخص کردن روایح مختلف وام می‌گیرند. ترکیب نت‌های عطر یکی از کامل‌ترین نمونه‌های مفهوم هم افزایی است. همه اسانس‌های انتخاب شده و قرار گرفتن آنها در سلسله مراتب یک عطر در فرمول نهایی آن نقش مهم و به‌سزایی دارند.
 

این دقیقا یادآور روان شناسی گشتالت است، که بر این ایده تأکید می‌کند: “کل هر چیزی از همه اجزای آن بزرگتر است.”.. یک عطرساز فرانسوی به نام Septimus Piesse در اواسط قرن نوزدهم، روایح مرتبط با اسانس‌ها را بر اساس مقیاس‌های موسیقی طبقه بندی می‌کرد. نت‌های ابتدایی، میانی و پایه‌ از این طریق به‌وجود آمدند و کتاب او که هنر عطرسازی نام دارد و در سال 1857 منتشر شده است، تا به امروز یک مرجع نمادین برای عطرسازان باقی مانده است.

اسانس چیست؟

اسانس‌ها “جوهر” و یا همان روغن گیاهان و میوه‌ها هستند. روغن‌های موجود در فروشگاه‌ها معمولا از طریق تقطیر یا پرس سرد استخراج می‌شوند. بعد از استخراج، مواد شیمیایی با روغن حامل ترکیب شده و سپس در محصولاتی مانند صابون، شمع و عطر مورد استفاده قرار می‌گیرند. اسانس‌ها می توانند سلامت عاطفی و روانی، خلق و خو و آرامش بدن را بهبود ببخشند، آنها یک انتخاب مناسب برای رایحه درمانی هستند. اسانس‌ها مواد «فعال» هستند، زیرا حواس را تحریک می‌کنند؛ پس اگر قصد استفاده کردن از عطرها را دارید، باید بدانید که کدام روایح تاثیرگذارتر هستند. اسانس‌ها را می‌توان در نت‌های ابتدایی، مرکزی و یا پایه یک عطر یافت. آنها رایحه‌ای مست کننده و الهی دارند و ممکن است خواص درمانی یا دارویی داشته باشند.

۵ اسانسی که بیشترین استفاده را در روایح ابتدایی عطرها دارند

نت‌های ابتدایی به‌سرعت تبخیر می‌شوند و معمولا ارزان‌تر روایح میانی و مرکزی عطر هستند و ماندگاری طولانی ندارند. آنها روایح ابتدایی هستند که به دلیل ساختار مولکولی سبکشان سریع محو می‌شوند و به‌عنوان روایح تازه، نشاط‌آور، فرار و سریع شناخته می‌شوند. آنها بلافاصله پس از اسپری کردم عطر به‌مشام می‌رسند و مسئول اولین برداشت مصرف‌کننده از یک رایحه هستند. به گفته استادان عطرسازان، محبوب‌ترین نت‌های اولیه عبارتند از: لیمو، پرتقال، گریپ فروت و ترنج. در ادامه مقاله به تفکیک و تفصیل به خواص و ویژگی‌های آنها پرداخته شده است.

اسانس شاداب کننده لیمو

لیمویی که ما امروزه مصرف می‌کنیم یک گونه کشت شده ترکیبی بین لیموترش و سیترون است. تحقیقات نشان داده که رایحه لیمو باعث بهبود خلق و خو و افزایش بهره‌وری می‌شود. به همین دلیل است که اغلب به عنوان نت بالایی پرتکرار در بسیاری از ترکیبات عطری تازه و محرک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اسانس درخشان پرتقال

عطرهای گل به ویژه اغلب با نت بالایی از پرتقال ترکیب می شوند. عطرسازان به دلایلی همه کاره بودن این اسانس و اینکه می‌تواند در عطرهای مردانه و زنانه از خانواده‌های مختلف عطر استفاده شود، آن را دوست دارند. رایحه شیرین، دلپذیر و باطراوت پرتقال تصاویری از مکان‌های دور و مناطق عجیب و غریب و استوایی را در ذهن مخاطب تداعی می‌کند. همچنین تکمیل کننده سایر نت‌های مرکباتی مثل لیمو، گریپ فروت، ماندارین، پرتقال تلخ؛ پوملو و پرتقال خونی است که به‌خوبی با نت‌هایی مانند دارچین، میخک، چوب صندل و وتیور همکاری می‌کند. استادان عطرساز علاوه بر انواع شیرین، از دو مدل پرتقال تلخ، خونی و ماندارینی نیز در عطرها استفاده می‌کنند.
 برای داشتن اسانس پرتقال تلخ، اولین قدم استخراج اسانس شکوفه پرتقال و نرولی است. عطرسازان از روغن پرتقال تلخ در عطرهای گل‌دار برای مردان و زنان استفاده می‌کنند زیرا به خوبی با پرتقال شیرین و گریپ فروت ترکیب می‌شود. اسانس پرتقال خونی رایحه‌ای گرم، تند، شیرین، بالزامیک و میوه‌ای دارد که به خوبی با اسطوخودوس، کندر، شمعدانی، گریپ فروت، ماندارین، نرولی، گل رز، لیمو و روایح تند مانند میخک و دارچین ترکیب می‌شود. پرتقال ماندارین قوی، خوش طعم و درخشان است و یک مکمل کامل برای نت‌های ترنج و گریپ فروت محسوب می‌شود.

اسانس گریپ فروت 

روغن گریپ فروت دارای رایحه‌ای شیرین و تند است که به خوبی با تعدادی از اسانس‌های دیگر مانند ریحان، کندر، یلانگ یلانگ، شمعدانی، اسطوخودوس، نعناع، رزماری و ترنج؛ که معمولا در روایح ابتدایی استفاده می‌شوند، ترکیب می‌شود. رایحه گریپ فروت سبک و خوش طعم است و به دلیل اثرات درمانی و محرک آن بر بدن و ذهن بسیار معروف است. تسکین استرس و اضطراب، تجدید انرژی و نشاط و متعادل کردن سیستم عصبی خسته و تحریک شده از خواص اسانس گریپ فروت است.

ترنج

ترنج که به عنوان “بهترین گل مرکبات” معروف است، رایحه‌ای بسیار لطیف و پیچیده دارد. تازه اما تلخ، میوه‌ای و گلدار با کمی حالت ادویه‌ای؛ در واقع اسانس ترنج شبیه روغن شیرین پوست پرتقال روشن با نت گل است. تولید ترنج عمدتا به استان رجیو کالابریا در جنوب ایتالیا محدود می‌شود، جایی که شرایط خاک و آب و هوا به شدت برای کشت آن مناسب است.
 ترنج یکی پرطرف‌دارترین اسانس‌ها در عطرسازی است که اغلب در عطرهای گلی، چوبی و شرقی یافت می شود و عطارها معمولا آن را با گل رز، یاسمن، خزه بلوط، نعناع هندی و لابدانوم ترکیب می‌کنند. تولیدکنندگان عطر اغلب از ترنج در روایح اولیه استفاده می‌کنند تا با نت‌های کهربایی و وانیلی تضاد داشته باشد و روایح سنگین را سبک‌تر و متعادل‌تر کند.

۶ روغن ضروری که در نت میانی عطرها استفاده می‌شود

نت‌های میانی پس از تبخیر نت‌های ابتدایی ظاهر می‌شوند و بین 60 تا 80 درصد ترکیب را تشکیل می‌دهد. آنها را نت‌های قلبی می‌نامند زیرا هسته اصلی عطر محسوب می‌شوند؛ متعادل هستند و ماندگاری بیشتری نسبت به نت‌های اولیه دارند و تا حد زیادی بر نت‌های پایه و اصلی تأثیر می‌گذارند.
 

رایحه نت‌ها مرکزی همیشه فورا مشخص نمی‌شود؛ ممکن است چند دقیقه طول بکشد تا آنها ظاهر شوند. معمولا گرم و نرم و متشکل از نت‌های گلی و میوه‌ای هستند، گاهی اوقات نیز از ادویه‌هایی مانند دارچین، جوز هندی یا هل تشکیل می‌شوند. برخی از محبوب‌ترین اسانس‌های میانی عبارتند از: اسطوخودوس، علف لیمو، میخک، دارچین، نعناع فلفلی و اکالیپتوس.

اسانس اسطوخودوس آرام بخش

این نت میانی شیرین و گلی به خوبی با ترنج، فلفل سیاه، چوب سدر، بابونه، مریم گلی، میخک، سرو، اکالیپتوس، شمعدانی، گریپ فروت، ارس، لیمو، علف لیمو، ماندارین، مرزنجوش، خزه بلوط، نخل پات، گل سرخ ترکیب می شود. ، کاج، گل رز، رزماری، درخت چای، آویشن و وتیور. پرمصرف ترین اسانس در جهان امروز، 47 گونه شناخته شده از این گیاه معطر و گلدار است. اسطوخودوس در باغ های سراسر جهان کاشته می شود، اگرچه بومی دنیای قدیم است.
 اسانس اسطوخودوس در دنیای باستان به خوبی شناخته شده و مورد احترام بود و در جوامع یونانی و رومی به عنوان یک ضد عفونی کننده با خواص درمانی قوی به وفور مورد استفاده قرار می گرفت. مدتها قبل از این که عطرسازان خوب آلفا آروماتیک، علامت پاک نشدنی خود را در صنعت عطرسازی مدرن بگذارند، برای مراسم حمام کردن، اجزای صابون و معطر کردن هوای محیط ضروری بود.
 در طول قرون وسطی و دوره‌های رنسانس، زنان فرانسوی که به صورت اجاره‌ای دست به شستشو می‌زدند، به عنوان «اسطوخودوس» شناخته می‌شدند. گل‌ها و ساقه‌های خشک شده بوی مطبوعی از خود متصاعد می‌کردند که هم روی لباس‌ها و هم روی ملحفه‌های تخت پخش می‌شد. اسطوخودوس همچنین کشوهای کابینت را معطر کرد، عفونت را از بین برد و زخم ها را التیام بخشید.

علف لیموی تند

دامنه کوه‌های هیمالیا بزرگترین تولید کننده علف لیمو در جهان است. علف لیمو یکی از مواد تشکیل دهنده رایج در ساخت صابون‌ها، محصولات پاک کننده، عطرها و لوازم آرایشی است و وجود آن به عنوان نت میانی در عطر رایحه‌ای تند، قوی، لیمویی و علفی را ایجاد می‌کند. روغن علف لیمو در رایحه درمانی، برای بهبود گردش خون و رشد عضلات نیز استفاده می‌شود و رایحه نشاط آور آن باعث بهبودی خلق و خو و احساس خوشبختی می‌شود.

میخک عجیب و غریب و شیرین !..

 میخک به دلیل داشتن رایحه گرم، شیرین و معطر به عنوان یک نت میانی بسیار ارزشمند و پرکاربرد در عطرها است. روی درخت همیشه سبز میخک رشد می‌کنند و تاوقتی باز نشده‌اند و رنگ جوانه‌های گل هنوز صورتی است، چیده می‌شوند. میخک بومی جزایر مولوکاس است؛ مجمع الجزایری در اندونزی که به “جزایر ادویه” معروف است و استفاده از میخک در غذاها آنها بسیار رایج است.
 نام میخک از کلمه فرانسوی (clou) به معنی ناخن گرفته شده که به شکل جوانه‌های میخک که به طور مبهم شبیه ناخن‌های کوچک نامنظم هستند، اشاره دارد. میخک اغلب در تولید بخور و فرمولاسیون عطرهای خوب استفاده می‌شود و یک لمس عجیب و غریب را به هر عطری ارائه می‌دهد.

اسانس دارچین

بوی آن شیرین، تند، حسی و تلخ است و به عنوان نت میانی در عطر به خوبی با روایح گل‌دار و میوه‌ای ترکیب می‌شود. دارچین ادویه‌ای است که از پوست داخلی درخت دارچین به دست می‌آید و نام آن به کلمه عبری و عربی، آمومون، به معنای گیاه خوشبو است. امروزه دارچین در سریلانکا، هند، ماداگاسکار، برزیل، چین، ویتنام، اندونزی و… رشد می‌کند. دارچین بخشی از سه ادویه معطر است که اغلب با آکوردهای شرقی به‌خوبی ترکیب می‌شود تا منحصربه‌فرد بودن آنها را افزایش دهد.

اسانس نعناع

نعنا به عنوان رایحه میانی در عطر بسیار تطبیق پذیر، شدید و غلیظ‌تر از سایر اسانس‌های تقطیر شده با بخار است. این گیاه تاریخچه‌ای غنی و رنگارنگ دارد که به اساطیر یونان برمی‌گردد؛ زمانی که پلوتون عاشق پوره، منتا شد و او را به گیاهی خوشبو تبدیل کرد تا مردم برای همیشه از او قدردانی کنند. رایحه آن تازه، به شدت نشاط آور است و در ترکیب به خوبی با نت‌های ابتدایی دیگر مانند گریپ فروت و لیمو و نت‌های میانی اسطوخودوس و اکالیپتوس ترکیب می‌شود.

اسانس اکالیپتوس

اکالیپتوس اولین بار توسط بومیان در مناطق دورافتاده خشک استرالیا مورد استفاده قرار گرفت؛ بومیان ریشه‌ها این گیاه را می‌جویدند، که مقدار زیادی آب در خود نگه می‌داشت و یا چای اکالیپتوس را به عنوان داروی تب‌بر می‌نوشیدند. روغن آن که با بخار از برگ درخت تقطیر می‌شود، بسیار غلیظ است و از اواخر قرن 18 مورد استفاده دارویی قرار گرفت.

اکالیپتوس به‌عنوان نت میانی چوبی و نعنایی در عطرها، صابون‌ها، مواد شوینده و… کاربرد دارد و به‌خاطر رایحه تمیز و تازه‌اش شناخته می‌شود. درخت همیشه سبز بومی استرالیا به دلیل رایحه تند و مست کننده‌اش معروف شده و امروزه اکالیپتوس در سراسر جهان کشت می‌شود.

 ۲ اسانس مورد استفاده در نت های پایه عطرها

نت‌های پایانی با بقایای نت‌های قلبی ترکیب می‌شوند تا بدنه کاملی از عطر را به‌وجود بیاورند. نت‌های پایانی عطر تقریبا همیشه با دوره خشک شدن همراه هستند و وظیفه آنها ارائه یک اثر ماندگار است. نت‌های پایه به اندازه نت‌های ابتدایی مهم هستند و ساعت‌ها پس از محو شدن دیگر نت‌ها روی پوست باقی می‌مانند. اسانس‌های این طبقه معمولا عمیق و غنی هستند؛ سدر و نعناع هندی دو مورد از محبوب‌ترین آنها می‌باشند.

اسانس چوب سدر

اسانس سدر غنی، چوبی، تسکین دهنده و شیرین است و سابقه‌ای طولانی در بخور، ادکلن، افترشیو و عطر دارد. یونانی‌ها و رومیان باستان چوب سدر را برای رایحه آن می سوزاندند و مصریان نیز از آن هم در فرآیند مومیایی کردن و هم به عنوان یک ماده معطر ارزشمند آن را مورد استفاده قرار می‌دادند. اسانس سدر از برگ‌ها، پوست درختان سدر و میوه‌های آن به‌دست می‌آید. این اسانس گرم و نرم که از قدیم تا امروز به عنوان نماد قدرت، خرد و فراوانی شناخته می‌شود، به طور گسترده در بسیاری از فرهنگ‌ها به عنوان کمکی در مدیتیشن استفاده می‌شود.

اسانس پاتچولی یا نعناع هندی

پاتچولی یا همان نعناع هندی یک نت پایه محبوب در عطرسازی محسوب می‌شود که به‌خاطر رایحه خاکی، دودی، تند و مشک‌دار خود مشهور است. نام آن از کلمه هندی پاچولی به معنای “بو کردن” گرفته شده است. اسانس پاتچولی که بومی مناطق گرمسیری آسیا است و بخشی از خانواده اسطوخودوس، نعناع و مریم گلی است، فواید مختلفی برای سلامتی دارد.
 در طول قرن نوزدهم، وجود رایحه روغن نعناع هندی برای تعیین اصالت پارچه‌های شرقی، مانند ابریشم، مورد استفاده قرار می‌گرفت، زیرا اغلب به عنوان یک ماده دفع کننده حشرات برای محافظت از پارچه‌های باارزش و گرانبها استفاده می‌شد. در ادامه این مقاله قصد داریم شما را با چند نمونه از عطرهای مرتبط حاوی نت‌های اشاره شده در بالا معرفی کنیم.